Wounded Memory and Historical Trauma in the Literature of Equatorial Guinea. Donato Ndongo Bidyogo’s Works
Published 2019-10-01
Keywords
- Donato Ndongo Bidyogo,
- Equatorial Guinea,
- literature,
- memory,
- trauma
Abstract
The article, based on the example of Donato Ndongo Bidyogo’s works, presents two aspects of Equatorial Guinean literature, namely memory and trauma. They are crucial for the understanding of this still young literature, written in Spanish. The consideration of selected issues developed by contemporary Equatoguinean writers gives the country’s literature a specific character. A reflection on the dramatic past and the difficult present is its recurring motif. The article is divided into four parts. The first part presents a theoretical reflection on the concept of Paul Ricouer’s “wounded memory” used in the text. The second analyses the so-called traumatic discourse in literature, and attempts to find the distinction between a traumatic event and a traumatising experience. The third part of the article presents the issues of Equatoguinean historical traumas and sketches the literary landscape of the country. The article focuses on literary strategies of collective projection, wounded memory of Equatorial Guineans and the issue of the (im)possibility o mapping trauma in literature. The last part of the text presents literary examples of the phenomena discussed in the literature of Donato Ndongo Bidyogo.
References
- Abeso Nguema F., La travesía, [w:] Nueva Antología de la Literatura de Guinea Ecuatorial, (red.) F. M´baré Ngom, G. Nistal Rosique, Madrid 2012, s. 372–380.
- Alexander J.C., Trauma: A Social Theory, Cambridge 2012.
- Anderson B., Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i o rozprzestrzenianiu się nacjonalizmów, tłum. S. Amsterdamski, Kraków 1997.
- Ball K., Introduction: Trauma and Its Institutional Destinies, „Cultural Critique”, 46, 2000, s. 1–44.
- Bennett J., Empathic Vision. Affect, Trauma and Contemporary Art, Stanford, California 2005.
- Caruth C., Trauma: Exploration in Memory, London 1995.
- Díaz-Szmidt R., Gdzie jesteś Gwineo? Próby kształtowania tożsamości narodowej w twórczości pisarzy z Gwinei Równikowej, Warszawa 2017.
- Díaz-Szmidt R., Kolonialna i postkolonialna Gwinea Równikowa w powieściach Donata Ndongo Bidyogi, [w:] Współczesne literatury afrykańskie i inne teksty kultury w świetle badań postkolonialnych, red. W. Charchalis, R. Díaz-Szmidt, E. Siwierska, M. Szupejko, Warszwa-Poznań 2015, s. 215–240.
- Evita L., Cuando los combes luchaban, Madrid 1953.
- Fra-Molinero B., La educación sentimental de un exilado africano: »Las tinieblas de tu memoria negra« de Donato Ndongo Bidyogo, „Afro-Hispanic Review”, 21, 1–2, 2000, s. 161–170.
- García Domínguez R., Guinea: Macías, la ley del silencio, Barcelona 1977.
- Golka M., Pamięć społeczna i jej implanty, Warszawa 2009.
- Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci, tłum. M. Król, Warszawa 2008.
- Hałas E., Przez pryzmat kultury. Dylematy badań nad współczesnością, Warszawa 2015.
- Huyssen A., Twilight Memories: Marking Time in a Culture of Amnesia, New York 1995.
- Kula, M. Między przeszłością a przyszłością. O pamięci, zapominaniu i przewidywaniu, Poznań 2004.
- LaCapra D., Historia w okresie przejściowym: doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, tłum. K. Bojarska, Kraków 2009.
- Liniger-Goumaz M., De la Guinée Équatoriale. Éléments pour le dossier de l’Afrofascisme, Génève 1983.
- Liniger-Goumaz M., Guinea Ecuatorial. La democratura nguemista sin cambios, Madrid 2000.
- Łysak T., Antologia studiów nad traumą, Kraków 2015.
- Marciniak H., Reprezentacja doświadczenia traumatycznego w dzienniku osobistym. Aleksander Wat – Ivan Blatný, [w:] Trauma, pamięć, wyobraźnia, red. Z. Podobińska, J. Wróbel, Kraków 2009, s. 35–50.
- M’baré N’gom F., Dislocación, memoria histórica e identidad en »La Travesía« de Francisco Abeso, „Revista Iberoamericana”, LXXX, 248/249, 2014, s. 791–809.
- Napiórkowski M., „Jak społeczeństwa pamiętają” Paula Connertona na tle współczesnych badań nad pamięcią zbiorową, [w:] P. Connerton, Jak społeczeństwa pamiętają, tłum. M. Napiórkowski, Warszawa 2012, s. 7–27.
- Ndongo Bidyogo D., Las tinieblas de tu memoria negra, Madrid 1987.
- Ndongo Bidyogo D., Los poderes de la tempestad, Madrid 2015 [1997].
- Ndongo Bidyogo D., El sueño y otros relatos, Madrid 2017.
- Nora P., Epoka upamiętnienia, [w:] Rewanż pamięci, red. J. Żakowski, Warszawa 2002, s. 59–68.
- Nora P., Mémoire collective, [w:] Faire de l’histoire, red. J. Le Goff, P. Nora, Paris 1974.
- Nycz R., Sondowanie pamięci (5): być (z) sobą nie u siebie, [w:] Migracyjna pamięć, wspólnota, tożsamość, red. R. Sendyka, T. Sapota, R. Nycz, Warszawa 2016, s. 7–14.
- Nze Nfumu, A., Macías: verdugo o vítima, Madrid 2004.
- Ricoeur P., Czas i opowieść, t.3: Czas opowiadany, tłum. U. Zbrzeźniak, Kraków 2008.
- Ricoeur P., Filozofi a osoby, tłum. M. Frankiewicz, Kraków 1992.
- Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, tłum. J. Margański, Kraków 2007.
- Seltzer M., Wound Culture: Trauma in the Pathological Public Sphere, „October”, 80, 1997, s. 3–26.
- Szacka B., Pamięć zbiorowa i wojna, „Przegląd Socjologiczny”, 49, 2, 2000, s. 11–18.
- Sztompka P., Trauma kulturowa. Druga strona zmiany społecznej [w:] Los i wybór. Dziedzictwo i perspektywy społeczeństwa polskiego, red. A. Kojder, K. Sowa, Rzeszów 2003, s. 67–83.
- Szupejko M., Pamięć kulturowa we współczesnej literaturze afrykańskiej – zmieniające się wartości, aspiracje i postawy, [w:] B. Rozen, R. Kordonski (red.) Poznać aby zrozumieć – misyjny wymiar Kościoła, Wydział Teologii UWM Olsztyn, Olsztyn 2017, s. 219–232.
- Visser I., Trauma Theory and Postcolonial Literary Studies, „Journal of postcolonial Writing”, 47, 3, 2011, s. 270–282.