https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/issue/feed Afryka 2022-04-16T13:23:50+02:00 Sabina Brakoniecka ptafrykanistyczne@gmail.com Open Journal Systems <p> </p> <p>Redaktor naczelna: dr hab. Hanna Rubinkowska-Anioł (<a title="pbn" href="https://pbn.nauka.gov.pl/core/#/profile/public/5e709358878c28a0473a7aae" target="_blank" rel="noopener">PBN</a>, <a title="orcid" href="https://orcid.org/0000-0001-7051-3969" target="_blank" rel="noopener">ORCID</a>)</p> <p> </p> <p><strong>e-ISSN: 2449-822X</strong></p> <p><strong>ISSN: 1234-0278</strong></p> <p> </p> <p>Czasopismo „Afryka” upowszechnia wyniki badań polskich afrykanistów z ośrodków naukowych w całym kraju. Zaczęło ukazywać się od końca 1994 roku (początkowo jako Biuletyn PTAfr) w charakterze wewnętrznej publikacji informacyjnej. Do 2008 roku było biuletynem dotowanym przez Komitet Badań Naukowych. Od numeru 29 „Afryka” zmieniła swoją szatę graficzną i objętość. Z biuletynu stała się czasopismem naukowym, popularyzującym dorobek polskich afrykanistów. Wydawanie czasopisma jest możliwe dzięki pracy społecznej członków zespołu redakcyjnego, składkom członków PTAfr, pieniądzom z grantu badawczego oraz dotacjom z funduszy na rzecz wspierania naukowej działalności wydawniczej pochodzących z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W 2018 roku „Afryka” miała 6 punktów i znajdowała się na 89 pozycji listy B czasopism punktowanych MNiSW. Od maja 2019 roku aktualne oraz archiwalne numery czasopisma „Afryka” są indeksowane na międzynarodowej platformie cyfrowej <a title="Afryka_CEJSH" href="http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.cejsh-ace9e3b9-7862-420e-a721-59aba0ba1179" target="_blank" rel="noopener">The Central European Journal of Social Sciences and Humanites (CEJSH)</a>. Dostęp do wydawanych przez nas treści jest dzięki temu ułatwiony, a widoczność tekstów zostanie znacznie poszerzona, między innymi poprzez obecność w wyszukiwarce Google Scholar.</p> <p> </p> <p>Pełne teksty numerów od 2017 roku dostępne są w <a title="archiwum" href="http://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/issue/archive" target="_blank" rel="noopener">archiwum</a> oraz w <a title="search" href="http://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/search/search" target="_blank" rel="noopener">wyszukiwarce tematycznej</a>.</p> <p>Pełne teksty numerów opublikowanych w latach 2005-2019 dostępne są na stronie <a title="Afryka_PTAfr" href="http://ptafr.org.pl/afryka-numery-do-pobrania/" target="_blank" rel="noopener">Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego</a>.</p> <p>Starsze numery dostępne są jedynie w wersji papierowej w zbiorach bibliotek (m.in. Biblioteki Katedry Języków i Kultur Afryki UW).</p> <p> </p> <p>Osoby zainteresowane złożeniem tekstu zapraszamy do działu <a title="submissions" href="http://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/about/submissions" target="_blank" rel="noopener">Przesyłanie tekstów</a>. Publikacja w czasopiśmie jest bezpłatna. Nowi Autorzy powinni <a title="register" href="http://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/user/register" target="_blank" rel="noopener">założyć konto</a> w systemie.</p> https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/111 VI Kongres Afrykanistów Polskich 2022-04-16T13:14:05+02:00 Kinga Turkowska noreply@afryka.ptafr.org.pl 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/112 II Ogólnopolska Konferencja Afrykańska „Afryka – kierunki rozwoju” 2022-04-16T13:17:27+02:00 Konrad Czernichowski noreply@afryka.ptafr.org.pl Sławomir Winiecki noreply@afryka.ptafr.org.pl 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/113 Konferencja „EU – Sub-Saharan Africa challenges and opportunities: Engine for Growth and Job Creation?” 2022-04-16T13:21:09+02:00 Konrad Czernichowski noreply@afryka.ptafr.org.pl 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/114 III Konferencja Afrykańska „Afryka: kontynent możliwości czy zagrożeń” 2022-04-16T13:23:50+02:00 Konrad Czernichowski noreply@afryka.ptafr.org.pl Marek Oktaba noreply@afryka.ptafr.org.pl 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/102 Grzegorz Waliński (13.12.1963 – 13.02.2021) 2022-04-16T10:53:01+02:00 Robert Piętek noreply@afryka.ptafr.org.pl 2021-12-01T00:00:00+01:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/103 Zasoby i wykorzystanie wód powierzchniowych Afryki 2022-04-16T11:40:21+02:00 Renata Dulias noreply@afryka.ptafr.org.pl <p>W pracy przedstawiono wybrane zagadnienia związane z wodami powierzchniowymi Afryki kontynentalnej. W pierwszej części scharakteryzowano główne rzeki, jeziora, obszary wodno-błotne i zaporowe zbiorniki wodne, a w drugiej zarysowano ich znaczenie dla rolnictwa, rybołówstwa i żeglugi śródlądowej. Dane zaczerpnięto z literatury, rocznika statystycznego FAO oraz baz danych: Aquastat, World Waterfalls Database oraz Global Lakes and Wetlands Database. W Afryce występują największe na świecie systemy rzeczne (Nil, Kongo), jedne z największych na świecie jezior (Jezioro Wiktorii, Tanganika), największe na świecie obszary wodno-błotne (Sudd, delta Okawango, delta wewnętrzna Nigru) oraz zaporowe zbiorniki wodne należące do największych na świecie (Wolta na rzece Wolta i Kariba na Zambezi). Zasoby wodne są jednak nierównomiernie rozmieszczone i zależne od zmienności opadów w skali krótko- i długoterminowej. Obok regionów z dużymi możliwościami nawadniania pól wodami rzek oraz rozwoju rybołówstwa i żeglugi śródlądowej, w Afryce występują regiony z drastycznie niskimi zasobami wód powierzchniowych. Zmiany klimatu w sprzężeniu z rosnącą populacją kontynentu jeszcze bardziej te dysproporcje pogłębią.</p> 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/104 Wpływ wody na egipską architekturę grobową: przypadek grobowców prywatnych z czasów Starego Państwa 2022-04-16T11:52:48+02:00 Kamil Kuraszkiewicz noreply@afryka.ptafr.org.pl <p>Świadectwa znajdowane na cmentarzysku dworzan po zachodniej stronie kompleksu Piramidy Schodkowej w Saqqara wskazują, że starożytni budowniczowie grobowców reagowali na zmiany klimatyczne (związane z tzw. 4.2 ka event) wprowadzając nowatorskie środki mające zminimalizować negatywny wpływ opadów deszczu na kult pośmiertny osób prywatnych. Artykuł prezentuje rozwiązania, które miały na celu ochronę miejsc pochówku i odnowienie uszkodzonych przez wodę miejsc kultu.</p> 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/105 Tamy i zbiorniki wodne w Etiopii jako element polityki Hajle Syllasje I 2022-04-16T12:10:59+02:00 Hanna Rubinkowska-Anioł noreply@afryka.ptafr.org.pl <p>Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia budowy tam i zbiorników wodnych w polityce ostatniego Cesarza Etiopii Hajle Syllasje I, zwłaszcza propagandowego wymiaru tej działalności. Artykuł ukazuje działania cesarza w szerszym historycznym kontekście, nawiązując również do kolejnych okresów po upadku Cesarstwa, przez co stara się dowieść ciągłości znaczenia problemu wykorzystania wody w etiopskiej polityce. Jako podstawowe źródło wykorzystane zostało wydawane za panowania Hajle Syllasjego czasopismo „Ethiopia Observer”, które promowało pozytywny obraz zmian zachodzących w tym okresie w Etiopii.</p> 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/106 Pojęcie „wody” w języku i kulturze hausa 2022-04-16T12:22:59+02:00 Izabela Will noreply@afryka.ptafr.org.pl <p>Artykuł próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak pojęcie „wody” rozumiane jest przez Hausańczyków – ludność zamieszkującą przede wszystkim Nigerię i Niger. Głównym celem jest opracowanie językowo-kulturowego schematu wody w oparciu o codzienne doświadczenie obcowania z tą cieczą zarówno w gospodarstwie domowym, jak i w środowisku naturalnym. Analiza bazuje na metodologii językoznawstwa kulturowego (Sharifian 2017), które bada relacje między językiem i kulturowymi konceptualizacjami. Pierwsza część artykułu poświęcona jest wykorzystaniu wody do celów socjalno-bytowych. W drugiej części jest mowa o uzdrawiającej mocy wody. Kolejna część opisuje naturalne i sztuczne zbiorniki wodne. Szczególna uwaga poświęcona została terminom, które często pojawiają się obok hausańskiego słowa ruwa oznaczającego wodę, tj. nazwom naczyń, opakowań, zbiorników na wodę oraz osobom i istotom związanym z wodą, takim jak nosiwoda, pan wód oraz nadprzyrodzone stworzenia zasiedlające rzeki czy jeziora.</p> 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/107 Symbolika wody w Koranie 2022-04-16T12:35:11+02:00 Ewa Siwierska noreply@afryka.ptafr.org.pl <p>Celem tego artykułu jest analiza symboliki wody w Koranie w świetle muzułmańskiej koncepcji natury a także atrybutów Boga i jego stosunku do stworzeń. Według Koranu Bóg stworzył z wody każdą żywą istotę. Deszcz, rzeki, morza, strumienie i źródła są znakami i przejawami istnienia Boga we wszechświecie. Woda jest również uważana za jedną z łask Bożych przeznaczonych dla Jego sług. Wiele wersetów Koranu mówi o wodzie jako o nośniku kary zarówno w życiu doczesnym, jak i w życiu ostatecznym. W koranicznych opisach eschatologicznych woda pojawia się również jako boża nagroda dla wierzących w raj.</p> 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/108 Gospodarowanie wodą w trudnych warunkach. Przykład Kamba z Machakos 2022-04-16T12:43:30+02:00 Małgorzata Szupejko noreply@afryka.ptafr.org.pl <p>Tak jak w większości krajów afrykańskich, na obszarze dzisiejszej Kenii występuje mozaika kultur i języków ukształtowanych przez stulecia. Akamba, o których będzie mowa, zamieszkujący Machakos, należą do jednej z liczniejszych grup etnicznych w Kenii. Spośród wielu cech ich kultury za najważniejsze dla tematu należy uznać: kolektywizm, unikanie niepewności, hierarchiczność, orientacja ku przyszłości, różnorodność tradycyjnie podejmowanych zajęć. Cechy te mają wpływ na umiejętność adaptacji do zmieniających się i trudnych warunków życia: w tym przypadku, dzięki metodom pozyskiwania wody, sposobom jej magazynowania i ochrony.</p> 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/109 Działalność Wangari Muta Maathai. Świadectwo odpowiedzialności za naturę i prawa człowieka z perspektywy ruchu Green Belt Movement 2022-04-16T12:54:41+02:00 Magdalena Dębowska noreply@afryka.ptafr.org.pl <p>Tematem artykułu jest działalność Wangari Muta Maathai i jej zaangażowanie w ochronę środowiska naturalnego w Kenii w latach 1977–2011. W niniejszym tekście na przykładzie ruchu Green Belt Movement będę poszukiwać odpowiedzi na pytanie, czy oddolne działania lokalnych społeczności w Afryce mają szansę skutecznie wpłynąć na ochronę środowiska naturalnego, w tym zabezpieczenie niezbędnych zasobów wody pitnej. Stworzona przez Wangari Muta Maathai organizacja szerzyła ideę sadzenia drzew w celu utrzymania równowagi ekosystemu, w tym zapewnienia odpowiednich zasobów czystej wody. Wykorzystanym w artykule tekstem źródłowym jest przede wszystkim autobiografia Wangari Muta Maathai wsparta własnymi obserwacjami autorki poczynionymi podczas pobytów w Kenii w latach 2007, 2008, 2010, 2011–2012.</p> 2022-04-16T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://afryka.ptafr.org.pl/index.php/afryka/article/view/110 Woda w rytuałach Batongów po przesiedleniu znad brzegów Zambezi 2022-04-16T13:07:11+02:00 Dariusz Skonieczko noreply@afryka.ptafr.org.pl <p>Rzeka Zambezi odgrywa niezwykle istotną rolę w rytuałach ludu Batonga zamieszkującego tereny Zimbabwe i Zambii. Autor prześledzi w artykule jak zmieniały się ceremonie po budowie zapory Kariba w 1959 r., kiedy cały lud został przesiedlony ze swoich tradycyjnych osiedli. Fakt ten spowodował, że Batongowie znaleźli się po dwóch stronach wielkiej rzeki, co utrudniło wzajemne kontakty i doprowadziło do powstania różnic ekonomicznych oraz religijnych. Celem artykułu jest ukazanie zmian zachodzących w rytuałach wodnych w obliczu zmieniającej się rzeczywistości, która także prowadzi, co bardzo istotne, do ograniczenia ich praktykowania.</p> 2021-12-01T00:00:00+01:00 Prawa autorskie (c) 2022