Afryka

VI Kongres Afrykanistów Polskich

Kinga Turkowska — 2022-04-16

II Ogólnopolska Konferencja Afrykańska „Afryka – kierunki rozwoju”

Konrad Czernichowski — 2022-04-16

Konferencja „EU – Sub-Saharan Africa challenges and opportunities: Engine for Growth and Job Creation?”

Konrad Czernichowski — 2022-04-16

III Konferencja Afrykańska „Afryka: kontynent możliwości czy zagrożeń”

Konrad Czernichowski — 2022-04-16

Grzegorz Waliński (13.12.1963 – 13.02.2021)

Robert Piętek — 2021-12-01

Zasoby i wykorzystanie wód powierzchniowych Afryki

Renata Dulias — 2022-04-16

W pracy przedstawiono wybrane zagadnienia związane z wodami powierzchniowymi Afryki kontynentalnej. W pierwszej części scharakteryzowano główne rzeki, jeziora, obszary wodno-błotne i zaporowe zbiorniki wodne, a w drugiej zarysowano ich znaczenie dla rolnictwa, rybołówstwa i żeglugi śródlądowej. Dane zaczerpnięto z literatury, rocznika statystycznego FAO oraz baz danych: Aquastat, World Waterfalls Database oraz Global Lakes and Wetlands Database. W Afryce występują największe na świecie systemy rzeczne (Nil, Kongo), jedne z największych na świecie jezior (Jezioro Wiktorii, Tanganika), największe na świecie obszary wodno-błotne (Sudd, delta Okawango, delta wewnętrzna Nigru) oraz zaporowe zbiorniki wodne należące do największych na świecie (Wolta na rzece Wolta i Kariba na Zambezi). Zasoby wodne są jednak nierównomiernie rozmieszczone i zależne od zmienności opadów w skali krótko- i długoterminowej. Obok regionów z dużymi możliwościami nawadniania pól wodami rzek oraz rozwoju rybołówstwa i żeglugi śródlądowej, w Afryce występują regiony z drastycznie niskimi zasobami wód powierzchniowych. Zmiany klimatu w sprzężeniu z rosnącą populacją kontynentu jeszcze bardziej te dysproporcje pogłębią.

Wpływ wody na egipską architekturę grobową: przypadek grobowców prywatnych z czasów Starego Państwa

Kamil Kuraszkiewicz — 2022-04-16

Świadectwa znajdowane na cmentarzysku dworzan po zachodniej stronie kompleksu Piramidy Schodkowej w Saqqara wskazują, że starożytni budowniczowie grobowców reagowali na zmiany klimatyczne (związane z tzw. 4.2 ka event) wprowadzając nowatorskie środki mające zminimalizować negatywny wpływ opadów deszczu na kult pośmiertny osób prywatnych. Artykuł prezentuje rozwiązania, które miały na celu ochronę miejsc pochówku i odnowienie uszkodzonych przez wodę miejsc kultu.

Tamy i zbiorniki wodne w Etiopii jako element polityki Hajle Syllasje I

Hanna Rubinkowska-Anioł — 2022-04-16

Celem artykułu jest przedstawienie znaczenia budowy tam i zbiorników wodnych w polityce ostatniego Cesarza Etiopii Hajle Syllasje I, zwłaszcza propagandowego wymiaru tej działalności. Artykuł ukazuje działania cesarza w szerszym historycznym kontekście, nawiązując również do kolejnych okresów po upadku Cesarstwa, przez co stara się dowieść ciągłości znaczenia problemu wykorzystania wody w etiopskiej polityce. Jako podstawowe źródło wykorzystane zostało wydawane za panowania Hajle Syllasjego czasopismo „Ethiopia Observer”, które promowało pozytywny obraz zmian zachodzących w tym okresie w Etiopii.

Pojęcie „wody” w języku i kulturze hausa

Izabela Will — 2022-04-16

Artykuł próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak pojęcie „wody” rozumiane jest przez Hausańczyków – ludność zamieszkującą przede wszystkim Nigerię i Niger. Głównym celem jest opracowanie językowo-kulturowego schematu wody w oparciu o codzienne doświadczenie obcowania z tą cieczą zarówno w gospodarstwie domowym, jak i w środowisku naturalnym. Analiza bazuje na metodologii językoznawstwa kulturowego (Sharifian 2017), które bada relacje między językiem i kulturowymi konceptualizacjami. Pierwsza część artykułu poświęcona jest wykorzystaniu wody do celów socjalno-bytowych. W drugiej części jest mowa o uzdrawiającej mocy wody. Kolejna część opisuje naturalne i sztuczne zbiorniki wodne. Szczególna uwaga poświęcona została terminom, które często pojawiają się obok hausańskiego słowa ruwa oznaczającego wodę, tj. nazwom naczyń, opakowań, zbiorników na wodę oraz osobom i istotom związanym z wodą, takim jak nosiwoda, pan wód oraz nadprzyrodzone stworzenia zasiedlające rzeki czy jeziora.

Symbolika wody w Koranie

Ewa Siwierska — 2022-04-16

Celem tego artykułu jest analiza symboliki wody w Koranie w świetle muzułmańskiej koncepcji natury a także atrybutów Boga i jego stosunku do stworzeń. Według Koranu Bóg stworzył z wody każdą żywą istotę. Deszcz, rzeki, morza, strumienie i źródła są znakami i przejawami istnienia Boga we wszechświecie. Woda jest również uważana za jedną z łask Bożych przeznaczonych dla Jego sług. Wiele wersetów Koranu mówi o wodzie jako o nośniku kary zarówno w życiu doczesnym, jak i w życiu ostatecznym. W koranicznych opisach eschatologicznych woda pojawia się również jako boża nagroda dla wierzących w raj.

Gospodarowanie wodą w trudnych warunkach. Przykład Kamba z Machakos

Małgorzata Szupejko — 2022-04-16

Tak jak w większości krajów afrykańskich, na obszarze dzisiejszej Kenii występuje mozaika kultur i języków ukształtowanych przez stulecia. Akamba, o których będzie mowa, zamieszkujący Machakos, należą do jednej z liczniejszych grup etnicznych w Kenii. Spośród wielu cech ich kultury za najważniejsze dla tematu należy uznać: kolektywizm, unikanie niepewności, hierarchiczność, orientacja ku przyszłości, różnorodność tradycyjnie podejmowanych zajęć. Cechy te mają wpływ na umiejętność adaptacji do zmieniających się i trudnych warunków życia: w tym przypadku, dzięki metodom pozyskiwania wody, sposobom jej magazynowania i ochrony.

Działalność Wangari Muta Maathai. Świadectwo odpowiedzialności za naturę i prawa człowieka z perspektywy ruchu Green Belt Movement

Magdalena Dębowska — 2022-04-16

Tematem artykułu jest działalność Wangari Muta Maathai i jej zaangażowanie w ochronę środowiska naturalnego w Kenii w latach 1977–2011. W niniejszym tekście na przykładzie ruchu Green Belt Movement będę poszukiwać odpowiedzi na pytanie, czy oddolne działania lokalnych społeczności w Afryce mają szansę skutecznie wpłynąć na ochronę środowiska naturalnego, w tym zabezpieczenie niezbędnych zasobów wody pitnej. Stworzona przez Wangari Muta Maathai organizacja szerzyła ideę sadzenia drzew w celu utrzymania równowagi ekosystemu, w tym zapewnienia odpowiednich zasobów czystej wody. Wykorzystanym w artykule tekstem źródłowym jest przede wszystkim autobiografia Wangari Muta Maathai wsparta własnymi obserwacjami autorki poczynionymi podczas pobytów w Kenii w latach 2007, 2008, 2010, 2011–2012.

Woda w rytuałach Batongów po przesiedleniu znad brzegów Zambezi

Dariusz Skonieczko — 2021-12-01

Rzeka Zambezi odgrywa niezwykle istotną rolę w rytuałach ludu Batonga zamieszkującego tereny Zimbabwe i Zambii. Autor prześledzi w artykule jak zmieniały się ceremonie po budowie zapory Kariba w 1959 r., kiedy cały lud został przesiedlony ze swoich tradycyjnych osiedli. Fakt ten spowodował, że Batongowie znaleźli się po dwóch stronach wielkiej rzeki, co utrudniło wzajemne kontakty i doprowadziło do powstania różnic ekonomicznych oraz religijnych. Celem artykułu jest ukazanie zmian zachodzących w rytuałach wodnych w obliczu zmieniającej się rzeczywistości, która także prowadzi, co bardzo istotne, do ograniczenia ich praktykowania.