Afryka

No. 40 (2014): Afryka
Artykuły

The Travels and Envoys of West African Rulers to Portugal in the 15th Century

PDF (Język Polski)
  • Michał Tymowski

Published 2014-10-01

Keywords

  • West Africa,
  • Portugal ,
  • 15th century diplomacy,
  • ceremonials ,
  • cultural contact

Abstract

The author discusses the question of diplomatic contacts between Western Africans and Portugal in the second half of the 15th century. They were preceded by voluntary visits of free Africans to Portugal, which was followed by the organisation of several legations in Benin and Wolof states (Jolof and Cayor). These events had an impact on the Portuguese-African contacts, despite being occasional. Analysing the course of negotiations, accompanying ceremonials, political propaganda tools and the outcome of the talks, the author attempts to present and evaluate the political goals of both sides, the possibilities of Christianisation and the influence that these events had on the relations between people from different cultures and on their mentalities.

PDF (Język Polski)

References

  1. Almada, Andre Alvares de, An Interim and makeshift edition of Andre Alvares de Almada, Brief Treatise on the Rivers of Guinea being an English translation of a variorum text of Tratado breve dos Rios de Guine (c. 1594), organized by the late Avelino Teixeira da Mota, together with incomplete annotation. Translation, a brief introduction and notes on chapters 13–19 by P.E.H. Hair and notes on chapters 1–6 by Jean Boulegue, Liverpool 1984.
  2. Barros Joao de, Asia. Dos feitos que os Portugueses fizeram no descobrimento e conquista dos mares e terras do Oriente. Primeira decada, sexta edicao actualizada e anotada por Hernani Cidade, notas por Manuel Murias, Lisboa 1945 (cytuję jako Barros-Cidade).
  3. Barros Joao de, Decadas, fragmenty dotyczące poselstwa z Beninu, [w:] Monumenta Missionaria Africana, t. 1, Africa Ocidental (1471–1531), coligida e anotada pelo Padre Antonio Brasio, Lisboa 1952, s. 53–54 (cytuję jako Barros-MMA 1952).
  4. Barros Joao de, Decadas, fragmenty dotyczące władcy Wolofow Bemoia (Bumi Jeleena), [w:] Monumenta Missionaria Africana. Africa Ocidental (1342–1499), coligida e anotada pelo Padre Antonio Brasio, Segunda Serie, t. 1, Lisboa 1958, s. 529–535, 550–559 (cytuję jako Barros-MMA 1958).
  5. Blake John William (red.), Europeans in West Africa, 1450–1560, Nendeln/Lichtenstein 1967.
  6. Brasio Antonio (red.), patrz Monumenta Missionaria Africana.
  7. Ca da Mosto Alvise da, Le navigazioni atlantiche del Veneziano Alvise Da Mosto, [w:] Il Nuovo Ramusio, t. 5, red. Tulia Gasparrini Leporace, Roma 1966, Istituto Poligrafi co dello Stato (cytuję jako Ca da Mosto-Leporace).
  8. Ca da Mosto Alvise da, Podroże do Afryki, przełożyła J. Szymanowska, opracowanie M. Tymowski, Gdańsk 1994 (cytuję jako Ca da Mosto-Podroże).
  9. Egharevba Jacob, A Short History of Benin, Ibadan 1960.
  10. Gaden Henri (red.), Legendes et coutumes senegalaises: cahiers de Yoro Dyao, „Revue d’ethnographie et de sociologie”, 1912, nr 3–4, s. 119–137, nr 5–6, s. 191–202.
  11. Luschan Felix von, Die Altertumer von Benin, t. 1–3, Berlin 1919.
  12. Monumenta Missionaria Africana, t. 1, Africa Ocidental (1471–1531), coligida e anotada pelo Padre Antonio Brasio, Lisboa 1952 (cytuję jako MMA 1952).
  13. Monumenta Missionaria Africana. Africa Ocidental (1342–1499), coligida e anotada pelo Padre Antonio Brasio, Segunda Serie, t. 1, Lisboa 1958 (cytuję jako MMA 1958).
  14. Monumenta Missionaria Africana. Africa Ocidental (1500–1569), coligida e ano tada pelo Padre Antonio Brasio, Segunda Serie, t. 2, Lisboa 1963 (cytuję jako MMA 1963) .
  15. Pina Rui de, Cronica delRey dom Joham, fragment dotyczący poselstwa z Beninu, [w:] Monumenta Missionaria Africana, t. 1, Africa Ocidental (1471–1531), red. Antonio Brasio, Lisboa 1952, s. 52 (cytuję jako Pina-MMA 1952).
  16. Pina Rui de, Cronica delRey dom Joham, fragmenty dotyczące władcy Wolofow Bemoia (Bumi Jeleena), [w:] Monumenta Missionaria Africana. Africa Ocidental (1342 – 1499), red. Antonio Brasio, Segunda Serie, t. 1, Lisboa 1958, s. 536–542 (cytuję jako Pina-MMA 1958).
  17. Pitt Rivers Augustus Henry L., Antique Works of Art from Benin, collected by…, Printed Privately 1900.
  18. Plankensteiner Barbara (red.), Benin Kings and Rituals. Court Art from Nigeria. Exhibition Catalogue, Wien 2007.
  19. Resende Garcia de, fragmenty kroniki Vida e feitos delrey Dom Joao segundo dotyczące władcy Wolofow Bemoia (Bumi Jeleena), [w:] Monumenta Missionaria Africana. Africa Ocidental (1342 – 1499), red. Antonio Brasio, Segunda Serie, t. 1, Lisboa 1958, s. 543–549 (cytuję jako Resende-MMA 1958).
  20. Textes portugais sur les Wolofs au XVe siecle (Bapteme du prince Bemoi), traduits par Jose Goncalves, avec des notes de Paul Teyssier, „Bulletin de l’ IFAN”, t. 30, 1968, ser. B, nr 3, s. 822–846.
  21. Yoro Dyao, patrz Gaden H.
  22. Zafarana Zelina (red.), Per la storia religiosa di Firenze nell Quatrocento, „Studi Medievali”, t. 9, 1968, s. 1109–1110 – list z 1488 r. kupca Paolo Olivieri z Lizbony do odbiorcy we Florencji, przekazujący między innymi wiadomość o Bemoiu.
  23. Zurara Gomes Eanes de, Cronica dos feitos notaveis que se passaram na conquista de Guine por mandado do Infante D. Henrique, versao actualizada do texto pelo Torquato de Sousa Soares, Lisboa 1981, t. 2, Academia Portuguesa da Historia (cytuję jako Zurara-Soares).
  24. Zurara Gomes Eanes de, Chronique de Guinee, preface et traduction de Leon Bourdon, avec la collaboration de Robert Richard, notes de L. Bourdon, E. Serra Rafols, Th. Monod, R. Ricard, R. Mauny, Dakar, IFAN (cytuję jako Zurara-Bourdon).
  25. Boulegue Jean, Le grand Jolof (XIIIe–XVIe siecle), Paris 1987.
  26. Boulegue Jean, Pinto-Bull Benjamin, Les relations du Cayor avec le Portugal dans la premiere moitie du XVIe siecle, d’apres deux documents nouveaux, „Bulletin IFAN”, 1966, t. 28, ser.B, nr 3–4, s. 663–667.
  27. Girshick Paula Ben-Amos, The Symbolism of Ancestral Altars in Benin, [w:] Benin Kings and Rituals. Court Art from Nigeria. Exhibition Catalogue, red. B. Plankensteiner, Wien 2007, s. 151–159.
  28. Horta Jose da Silva, A Representacao do Africano na literatura de viagens, do Senegal a Serra Leoa (1453–1508), „Mare Liberum”, 1991, no 2, s. 209–338.
  29. Monteil Vincent, Le Dyolof et Al Bouri Ndiaye, „Bulletin IFAN”, 1966, t. 28, ser. B, nr 3–4, s. 595–636.
  30. Monteil Vincent, Esquisses senegalaises (Walo-Kaior-Dyolof-Mourides. Un visionnaire), Dakar 1966.
  31. Mota Avelino Teixeira da, D. Joao Bemoim e a Expedicao portuguesa ao Senegal em 1489, „Boletim Cultural da Guine Portuguesa”, t. 26, 1971, nr 101, s. 63–111.
  32. Ndiaye Leyti, Oumar, Le Djolof et ses bourbas, „Bulletin IFAN”, 1966, t. 28, ser. B, nr 3–4, s. 966–1008.
  33. Northrup David, Africa’s Discovery of Europe, 1450–1850, New York-Oxford 2009.
  34. Nowak Bronisław, Anglia w oczach Hama Mukasy, sekretarza katikiro Apolo Kaggwy, na podstawie wrażeń spisanych w roku 1902, „Afryka. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego”, 1995, nr 3, s. 16–29.
  35. Russell Peter E., Some Socio-Linguistic Problems concerning the Fifteenth-Century Portuguese Discoveries in the African Atlantic, [w:] tegoż, Portugal, Spain and the African Atlantic, 1343–1490, Aldershot 1995, tekst XIV, s. 1–15 (I wydanie 1980).
  36. Russell Peter E., White Kings on Black Kings: Rui de Pina and the Problem of Black African Sovereignty, [w:] tegoż, Portugal, Spain and African Atlantic 1343–1490, Aldershot 1995, tekst XVI, p. 151–163 (I wydanie 1986).
  37. Russell Peter E., Prince Henry „the Navigator”. A Life, New Haven-London 2001.
  38. Ryder Alan F.C., Benin and the Europeans 1485–1897, London 1969.
  39. Tymowski Michał, Posypanie głowy piaskiem w ceremoniale dworskim państw Sudanu Zachodniego między XI a XVI wiekiem, [w:] Dawne elity. Słowo i gest, red. J. Olko, J. Axer, Warszawa 2005, Wydawnictwo DiG, s. 107–118.