Afryka

Nr 46 (2017): Afryka
Artykuły

Rodzina afrykańska u Ewe, część I

PDF
  • Edward Sito

Opublikowane 2017-10-01

Słowa kluczowe

  • rodzina afrykańska,
  • Ewe,
  • Togo,
  • Benin,
  • współczesne niewolnictwo

Abstrakt

Podjęcie tematu jest poprzedzone obszernym wstępem, który przybliża lud Ewe, zamieszkujący południowe Togo i Benin. W oparciu o dane historyczne oraz tradycję ustną został przedstawiony rys władzy politycznej u Ewe od XVII w. do współczesności, a następnie tradycyjna organizacja społeczna tego ludu, wraz z informacjami o zróżnicowaniu statusu społecznego jednostek. W tym kontekście zostały zamieszczone dostępne, fragmentaryczne informacje o formach współczesnego niewolnictwa i handlu ludźmi. Zasadniczym tematem jest prezentacja tradycyjnego systemu pokrewieństwa u Ewe i ukazanie znaczenia więzi rodzinnych. Szczegółowej analizie zostaje poddany religijny i genealogiczny wymiar rodziny. Rekonstrukcja tradycyjnych obyczajów, w oparciu o przekazy z przełomu wieków XIX i XX jest punktem wyjścia do przedstawienia instytucji małżeństwa. W artykule zostały szczegółowo ukazane poszczególne etapy zawierania małżeństwa: od poznania, poprzez okres narzeczeństwa, negocjacji związanych z ustaleniem wysokości posagu, po opis rytuałów zaślubin. Opis kończą informacje dotyczące zmian w obyczajach związanych z małżeństwem w okresie po powstaniu niepodległego państwa Togo.

PDF

Bibliografia

  1. Abalo E.M., Rapport de mission sur la participation à la consultation sous-régionale sur le traffic transfrontalier des enfants en Afrique de l’Ouest et du Centre, Libreville 11-16 mars 2002, Lomé 19 mars 2002.
  2. Adabra A.K., Aux sources de l’histoire et des traditions eve: l’exemple de l’Avé, Ed. Saint Augustin, Lomé 2012.
  3. Adotévi L.S., Contribution à l’étude de l’esclavage en pays guin (Mina) à l’époque précoloniale (XVII - XVII), w: N. L. Gayibor (ed.), Le tricentenaire d’Aneho et du pays guin, Presses de l’UB, Lomé 2001.
  4. Atakpah B.O., Le mariage coutumier au Togo à la lumière du droit canonique, Pontificia Universitas Urbaniana, Romae 1959.
  5. Cornevin R., Le Togo. Des origines à nos jours, Académie des Sciences d’Outre-Mer, Paris 1988.
  6. Ellis A.B., The Ewe-Speaking Peoples of the Slave Coast of West Africa: The Religion, Manners, Customs, Laws, Languages, Chapman and Hall, London 1890.
  7. Fortes W., Evans-Pritchard E.E., African political systems, International African Institute, Oxford University, London 1969 (13).
  8. Gayibor L.N., Migrations – Société – Civilisation, Les Ewés du Sud−Togo, Praca doktorska, Paris 1975.
  9. Gayibor N.L., Histoire des togolais. Des origines aux années 1960, Ed. Karthala − Presses de l’UB, t. 1-4, Lomé 2012.
  10. Gayibor N.L., Les peuples du Sud−Togo, Presses de l’UB, Lomé 1992.
  11. Gilli B., Naissances humaines ou divines? Analyse de certains types de naissances attribués au Vodu, Ed. Haho, Lomé 1997.
  12. Hamberger K., Matrilinéarité et culte des aïeules chez les Éwé, „Journal des Africanistes” 2009 (79), s. 241-279.
  13. Klein S., Etos zachodnioafrykańskiego ludu Ewe w świetle zasad moralności chrześcijańskiej, Opole 2000.
  14. Kludze A.K.P., Ewe law of property, Sweet and Maxwell, London 1973.
  15. Koffi K., Note sur le thème de l’esclavage dans la politique togolaise actuelle, „Journal des africanistes”, 2000 (70), s. 233-237.
  16. Kpogo L., Jésus le Christ et la „justice é wé ”. Pistes pour une théologie morale de l’inculturation, Romae 1994.
  17. Kryński A., Niedźwiedzki W., Słownik języka polskiego, Warszawa 1909.
  18. La traite des personnes au Togo : Facteurs et recommandations, UNESCO
  19. Łąkowski R., Słownik języka polskiego, Warszawa 1988.
  20. Locoh T., La nuptialité au Togo. Evolution entre 1961 et 1970, „Population” 1976 (31), s. 379-398.
  21. Locoh T., Structures familiales et évolutions de la fécondité dans les pays à fécondité intermédiaire d’Afrique de l’Ouest, w: Bulletin démographique des Nations Unies, Achever la transition de la fécondité, Numéro spécial, nr 48/49, 2002, New York 2010, s. 177-192.
  22. Meekers D, Freedom of partner choice in Togo, „Journal of comparative family studies”, 1995 (26), s. 163-178.
  23. Pauvert J.C., L’évolution politique des Ewé, „Etudes africaines” 1960 (2), s. 161-192.
  24. Riendorf C.Ch., History of the Gold Coast and Asante, based on traditions and historical facts : comprising a period of more than three centuries from about 1500 to 1860, Basel 1895.
  25. Rivière C., Anthropologie religieuse des Évé du Togo, Les Nouvelles Editions Africaines, Lomé 1981.
  26. Rivière C., Union et procréation en Afrique. Rites de la vie chez les Evé du Togo, L’Harmattan, Paris 1990.
  27. Rongier J., Parlons évé. Langue du Togo. Ed. Harmattan, Paris 2004.
  28. Sito E., Analiza biblijnych odniesień w genezie ludu Ewe na podstawie przekazów ustnych o królu Agokoli, „NURT SVD” 2014 (136/2), s. 46-63.
  29. Sito E., Pokuta i pojednanie w przypadkach niewierności małżeńskiej wśród ludu Ewe. „Magdaleński” przyczynek do wypracowania wątku inkulturacyjnego, w: J. Jezierski, K. Parzych-Blaszkiewicz, P. Rabczyński (red.), Św. Maria Magdalena w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś. Perspektywa uniwersalna i regionalna. Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn 2015, s. 335-352.
  30. Spieth J., Die Ewe-Stämme : Material zur Kunde des Ewe−Volkes in Deutsch−Togo, D. Reimer (Ernst Vohsen), Berlin 1906. Tłumaczenie na język francuski, Les communautés Ewe, presses de l’UL, Lomé 2009; w języku angielskim, The Ewe people : a study of the Ewe people in German Togo, Sub-Saharan Publishers, Accra 2011.
  31. Surgyde A., Le système religieux des évhé, Ed. L’Harmattan, Paris 1988.
  32. Thiriat M.-P., Faire et défaire les liens du mariage : évolution des pratiques matrimoniales au Togo, Centre français sur la population et le développement, Paris 1998.
  33. Vorbrich R., Plemienna i postplemienna Afryka. Koncepcje i postaci wspólnoty w dawnej i współczesnej Afryce, Poznań 2012.
  34. Westermann D., Die Glidyi-Ewe in Sü d-Togo; Zü ge aus ihrem Gesellschafsleben, Berlin 1935, Przetłumaczone na język francuski, La vie sociale des Guin d’Aneho et de Glidji (Sud−Togo), Presses de l’UL, Lomé 2012.
  35. Zielnica K., Lud Ewe w Afryce Zachodniej: przykład kształtowania się świadomości etnicznej i narodowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1976.
  36. „Signification : La tendresse d’une mère est unique”. zob. http://contributionsafricaines.com/tag/proverbe-ewe [dostęp 20/11/2015].
  37. Dokument United Nations Educational Scientifi c and Cultural Organization (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury), La traite des personnes au Togo : Facteurs et recommandations. Document stratégique série pauvreté n° 14.4 (F), Paris 2007, s. 17-22
  38. Famille, migration et urbanisation au Togo, Etude dans le secteur de la population au Togo, Uniwerystet z Lomé, Katedra Studiów Demografi cznych, Lomé 2002, t. 4, s. 64-67
  39. http://www.lemonde.fr/a-la-une/2005/05/27/les-blessures-d-aneho-latogolais6548213208.html [dostęp 3/11/2015].
  40. Human Rights Watch, Aux frontières de l’esclavage. Traite des enfants au Togo, Mars 2003, t. 15.