Nr 49 (2019): Afryka
Artykuły

Analiza użycia przysłów w dyskursie polityki na przykładzie tekstów prasowych w języku hausa opublikowanych w okresie wyborów powszechnych w Nigerii w 2019 r.

Patryk Zając
Katedra Języków i Kultur Afryki, Wydział Orientalistyczny, Uniwersytet Warszawski, Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa, Polska

Opublikowane 2019-04-01

Słowa kluczowe

  • przysłowia hausa,
  • dyskurs polityki,
  • wybory powszechne w Nigerii,
  • prasa w języku hausa

Abstrakt

Niniejszy artykuł stanowi analizę funkcji i treści przysłów hausa w dyskursie nigeryjskiej polityki. Przysłowia hausańskie (karin magana) są krótkimi tworami językowymi, trwałymi powiedzeniami o stałej interpretacji. Pod względem formalnym karin magana, podobnie jak przysłowia w innych językach, są jednostkami tekstu, minimalnymi (skończonymi) tekstami, które wchodzą do wypowiedzi jako gotowe, utarte cytaty. Materiał źródłowy do analizy stanowiły wybrane teksty prasowe, opublikowane w kilku z najpopularniejszych gazet w języku hausa wydawanych w Nigerii, których główną tematyką jest polityka. Obejmują one następujące tytuły: „Aminiya”, „Albishir”, „Al-Mizan” oraz „Leadership A Yau”. Wszystkie artykuły prasowe, które posłużyły jako materiał do analizy zostały opublikowane w okresie od 30 stycznia do 27 lutego 2019 r., w którym odbyły się wybory powszechne w Nigerii. Analiza wykazała, że przysłowia stanowią znaczący element języka prasy i pełnią rozmaite funkcje w strukturze tekstów publicystycznych. Analizując treści wyrażane w przysłowiach zaobserwowano, że ich znaczenia ogólne ulegają konkretyzacji w kontekście bieżących wydarzeń politycznych, co pozwala na używanie ich jako figur retorycznych mających na celu oddziaływanie na czytelnika w zamierzony sposób.

Bibliografia

  1. Abraham, Roy C., Dictionary of the Hausa Language, University of London Press, London 1962.
  2. Barmiński, Jerzy, Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012 [1977].
  3. Czerwiński, Maciej, Semiotyczna analiza dyskursu, [w:] Jak analizować dyskurs? Perspektywy dydaktyczne, red. W. Czachur, A. Kulczyńska, Ł. Kumięga, Universitas, Kraków 2016, s. 41-58.
  4. Dundes, Alan, On the Structure of the Proverb, „Proverbium”, nr 25, 1975, s. 961-973.
  5. Duszak, Anna, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
  6. Dutka-Mańkowska, Anna, Mowa przytoczona w analizie dyskursu – propozycje dydaktyczne dla II etapu studiów, [w:] Jak analizować dyskurs? Perspektywy dydaktyczne, red. W. Czachur, A. Kulczyńska, Ł. Kumięga, Universitas, Kraków 2016, s. 59-79.
  7. Furniss, Graham, Poetry, Prose and Popular Culture in Hausa, Edinburgh University Press, London 1996, s. 70-71.
  8. Hejwowski, Krzysztof, Tłumaczenie idiomów [w:]: Id.: Iluzja przekładu. Przekładoznawstwo w ujęciu konstruktywnym, Wyd. Śląsk, Katowice 2015, s. 245-274.
  9. Jang, Tae-Sang, Balance and Bipartite Structure in Hausa Proverbs, London 1994 [praca doktorska].
  10. Kłosińska, Katarzyna, Słownik przysłów. Przysłownik, Publicat, Poznań 2011.
  11. Krzyżanowski, Julian (red.), Nowa księga przysłów polskich, t. I-IV, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969-78, s. VII-XX.
  12. Lakoff, George i Mark Johnson, Metaphors We Live By, The University of Chicago Press, Chicago 1980 [wydanie polskie: Metafory w naszym życiu, przeł. Tomasz Krzeszowski, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2011].
  13. Piłaszewicz, Stanisław, Historia literatur afrykańskich w językach rodzimych. Literatura hausa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1983.
  14. Szpila, Grzegorz, Przysłowie – semantyka tekstu jednozdaniowego, „Język polski”, nr 79, z. 5, 1999, s. 371-378.
  15. Topczewska, Urszula, Interpretacja jako metoda analizy dyskursu [w:] Wybrane zagadnienia lingwistyki tekstu, analizy dyskursu i komunikacji międzykulturowej – In memoriam Profesor Anny Duszak (1950-2015), red. U. Okulska, U. Topczewska, A. Jopek-Bosiacka, Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, Warszawa 2018, s. 175-197.
  16. Witosz, Bożena, Styl dyskursu ideologicznego z perspektywy lingwistycznej, [w:] Wybrane zagadnienia lingwistyki tekstu, analizy dyskursu i komunikacji międzykulturowej – In memoriam Profesor Anny Duszak (1950-2015), red. U. Okulska, U. Topczewska, A. Jopek-Bosiacka, Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, Warszawa 2018, s. 93-110.
  17. Wójcicka, Marta, O tytule tekstu z perspektywy semiotyki [w:] Wybrane zagadnienia lingwistyki tekstu, analizy dyskursu i komunikacji międzykulturowej – In memoriam Profesor Anny Duszak (1950-2015), red. U. Okulska, U. Topczewska, A. Jopek-Bosiacka, Warszawa 2018, s. 149-174.
  18. Yunusa Yusufu, Hausa a dunƙule na ɗaya [Hausa w pigułce, tom pierwszy], Kano 1977.
  19. Zając, Patryk, O przekazie uniwersalnym tekstów kultury na podstawie przysłów w języku hausa i polskim, „Afryka”, nr 47, 2018, s. 11–27.
  20. Zając, Patryk, Słowa-klucze kultury w przysłowiach hausa, „Przegląd Orientalistyczny”, nr 1–2, 2018, s. 155-181.
  21. Sai a yanzu ne ikon alƙalanci zai dawo hannun talakan Nijeriya!, „Leadership A Yau”, 12.02.2019, s. 3.
  22. Anwar, Sani, ’Yan Nijeriya ku yi watsi da Obasanjo, shi ba komai ba ne, „Leadership A Yau”, 01.02.2019, s. 1 3.
  23. Ayijo, Amadu, Dambarawar cire Onnoghen: Ruwa ba ya tsami banza, „Leadership A Yau”, 01.02.2019, s. 28.
  24. Hunkuyi, Umar A., APC da PDP ba su cancanci sake hawa mulki ba – Soyinka, „Leadership A Yau”, 1.02.2019, s. 4.
  25. Ibrahim, Lawal S., Obasanjo ɗan adawa da Nijeriya, „Albishir”, nr 29, 25-31 01 2019, s. 16.
  26. Idris, Hamza, Gobe Najeriya za ta yi ango, „Aminiya”, 15-21.02.2019, s. 1-2.
  27. Rysunek satyryczny „Al-Mizan”, nr 1380, s. 3.
  28. Umar, Aliyu, ‘Yan kinibibin siyasa kun yi sake, ɗan zaki ya girma, „Albishir”, nr 29, 25- 31.02.2019, s. 16.
  29. Umar, Sharafaddeen S., Aski ya zo gaban goshi, „Leadership A Yau”, 15.02.2019, s. 1, 2, 5.
  30. Yaba, Mohammed, Zaɓen 2019: Ya kamata mu dage da addu’a – Sheikh Bala Lau, „Aminiya”, 1-7.02.2019, s. 9.
  31. Adams, Abiose A., Situation Room: 16 were killed in election day violence, https://www.thecable.ng/situation-room-16-were-killed-in-election-day-violence (27.04.2019).
  32. African Union Election Observation Mission (Aueom) To The Federal Republic Of Nigeria 23 February 2019 Presidential And National Assembly Elections, https://www.eisa.org.za/pdf/nig2019au.pdf (26.04.2019).
  33. Amaize, Emma i Theresa Ugbobu, Ballot thieves snatch ballot box in Delta, https://www.vanguardngr.com/2019/02/breaking-ballot-thieves-snatch-ballot-box-in-delta/ (27.04.2019).
  34. Ecowas Commission Nigeria 2019 – General Elections. Preliminary Declaration, https://www.eisa.org.za/pdf/nig2019ecowas.pdf (26.04.2019).
  35. https://nigeriaelections.stearsng.com (19.04.2019).
  36. http://www.electionguide.org/elections/id/3101/ (19.04.2019).
  37. Ikuomola, Vincent, INEC extends voting hours, https://thenationonlineng.net/breaking-inec-extends-voting-hour/ (27.04.2019).
  38. Independent National Electoral Commission, 2019 Presidential Election 23rd February 2019, Declaration Of Results, https://www.inecnigeria.org/wp-content/uploads/2019/03/2019-GE-PRESIDENTIAL-ELECTION-RESULTS.pdf (19.04.2019).
  39. Interim Statement of the Commonwealth Observer Group Nigeria Presidential and National Assembly Elections 23 February 2019, https://www.eisa.org.za/pdf/nig2019commonwealth.pdf (26.04.2019).
  40. Nigeria Country Profile, https://joshuaproject.net/countries/NI (26.04.2019).
  41. Nigeria election 2019: Atiku Abubakar challenges Muhammadu Buhari, https://www.bbc.com/news/world-africa-47242168 (26.04.2019).
  42. Nigeria election 2019: Counting under way, https://www.bbc.com/news/world-africa-47348900 (27.04.2019).
  43. Nigeria election 2019: Poll halted in last-minute drama, https://www.bbc.com/news/world-africa-47263122 (26.04.2019).
  44. Nigeria Presidential Elections Results 2019, https://www.bbc.co.uk/news/resources/idtf0b25208-4a1d-4068-a204-940cbe88d1d3 (26.04.2019).
  45. Ojo, Damisi, APC leads in Ondo Assembly polls, party supporters alleged votes buying, https://thenationonlineng.net/apc-leads-in-ondo-assembly-polls-party-supporters-alleged-votes-buying/ (27.04.2019).
  46. Oladipo, Tomi, What we’ve learnt from the Nigerian election, https://www.bbc.com/news/world-africa-47385552 [dostęp: 26.04.2019].
  47. Oyekanmi, Rotimi, Decision To Re-Schedule General Elections Painful But Necessary, Says INEC Chairman, https://inecnews.com/decision-to-re-schedule-general-elections-painful-but-necessary-says-inec-chairman/ (26.04.2019).
  48. Oyadongha, Samuel, Armed thugs allegedly hijack ballot boxes, https://www.vanguardngr.com/2019/02/breaking-armed-thugs-allegedly-hijack-ballot-boxes/ (27.04.2019).
  49. Preliminary Statement of the Joint NDI/IRI International Observer Mission to Nigeria’s February 23 Presidential and Legislative Elections, https://www.ndi.org/publications/preliminary-statement-joint-ndiiri-international-observer-mission-nigerias-february-23 (26.04.2019).
  50. Tade, Oludayo, Buhari’s ‘ruthless’ order on ballot box snatchers, https://punchng.com/buharis-ruthless-order-on-ballot-box-snatchers/ (1.05.2019).
  51. Voter turnout data for Nigeria, https://web.archive.org/web/20150505062611/http://www.idea.int/vt/countryview.cfm?CountryCode=NG (26.04.2019).
  52. Zane, Damian, Nigeria election: Anger and frustration after poll delay, https://www.bbc.com/news/world-africa-47242173 (26.04.2019).